Blockchain: een buzzwoord of echt nuttig?

Het woord blockchain komt steeds vaker voorbij. Het gonst door de gangen van het bedrijfsleven en de overheid. Maar wat is blockchain nu eigenlijk? En welke voordelen biedt het mij en mijn bedrijf?

Stel je hebt een boekhandel. Die winkel heeft een inventaris nodig. Dat betekent dat er boeken besteld moet worden, ze vervoerd moeten worden en er vervolgens gekeken moet worden of alle bestelde producten wel aan zijn gekomen. Hier zijn diverse bedrijven bij betrokken: het Centraal Boekhuis, een vervoerder en de winkel zelf. En ieder bedrijf heeft een eigen systeem en een eigen administratie. Verre van ideaal dus.

Wat blockchain doet is al die systemen vervangen door één gedeeld systeem. Alle transacties worden op dezelfde plek opgeslagen en iedereen kan diezelfde informatie zien. Zo zie je bijvoorbeeld dat de bestelde boeken om 15:03 uur in de vrachtwagen zijn geladen, en dat ze onderweg zijn naar de boekhandel.

De informatie wordt opgeslagen in een digitaal blokje. Dat blokje wordt vervolgens versleuteld en verbonden aan weer andere blokjes met informatie. Het resultaat is een ketting – de blockchain – met beveiligde informatie, die alleen door de betrokken partijen op ieder moment in te zien is. Daardoor zijn er niet langer verschillen in de administratie van verschillende bedrijven en weet iedereen wie er wanneer verantwoordelijk is.

Economie, veiligheid en maatschappij
“Blockchain heeft in feite drie voordelen”, vertelt Daniël Frijters, MA, BSc, Projectmanager en adviseur ICT-innovatie ECP|Platform voor de InformatieSamenleving. “Het is een efficiëntere en effectievere manier om met data om te gaan, het is veiliger en het geeft burgers meer autonomie over hun eigen data.”

Blockchain maakt de omgang met data efficiënter en effectiever omdat het bijvoorbeeld een derde partij weghaalt. Kijk bijvoorbeeld naar de Nederlandse DJ Hardwell: hij gebruikt blockchain binnen zijn eigen muzieklabel om zijn rechten en betaalstromingen vast te leggen. Daardoor wordt de betaling transparanter – iedereen weet wie recht heeft op welk bedrag en of dat geld al onderweg is – maar worden ook derde partijen voor de administratie weggehaald. En ook streamingdienst Spotify is met blockchain aan de slag gegaan. Zij zetten het op eenzelfde manier in: het vastleggen wie de eigenaar is van bepaalde rechten op muziek en wie er hoeveel geld moet krijgen.

Maar blockchain is ook veiliger. “De informatie staat niet in één database, maar in honderdduizenden verschillende databases bij diverse bedrijven en op meerdere systemen”, aldus Frijters. Wil je de data in kunnen zien, dan heb je een geheime sleutel nodig. Daardoor kan niet iedereen er zomaar bij. En ook voor hackers wordt het werk moeilijker gemaakt als er blockchain gebruikt wordt. Wil een crimineel informatie veranderen, dan moeten ze op al die computers hetzelfde stukje versleutelde informatie veranderen. Dat is onbegonnen werk.

Tot slot is er de autonomie voor burgers. “Alle transacties worden versleuteld en gekoppeld. Maar omdat jij er bij kunt, geeft het je de mogelijkheid om zelf te bepalen wat je met die data wilt doen. Wil bijvoorbeeld een zorgverzekeraar bekijken naar welke ziekenhuizen je in een jaar bent geweest en wat het probleem was, dan krijg jij hier bijvoorbeeld een appje voor die om toestemming vraagt. Vervolgens kun jij tijdelijk toegang geven tot de informatie en je weet ook direct waar er precies naar gekeken wordt”, legt Frijters uit. “En dat heeft ook voordelen voor jezelf: als leider van een bedrijf ben je immers ook gewoon een burger die om zijn privacy geeft.”

Kinderschoenen
Dat betekent echter niet dat blockchain alleen maar voordelen heeft. “Het staat echt nog in de kinderschoenen. Het kan dus ook mis gaan.” En dat is het ook gegaan. Bij het zogenaamde Ethereum, een platform gebouwd op blockchain, wisten hackers cryptovaluta (digitaal geld, bijvoorbeeld bitcoins) weg te sluizen naar een soort investeringsfonds. Er bleek een fout in één van de systemen te zitten, waardoor dit mogelijk werd.

Een ander nadeel is dat er alsnog een derde partij kan ontstaan. “Stel dat alle applicaties gaan draaien op blockchain, dat weten mijn moeder en mijn oma echt niet hoe dat werkt”, verklaart Frijters. “Programmeurs weten dat wel. Daardoor worden zijn in feite alsnog een digitale derde partij.”

Wil je dus zelf met blockchain aan de slag, dan zijn er wel een aantal dingen die je je moet afvragen. “Je moet afwegen hoeveel het voor je kan betekenen, zowel op economisch gebied als voor de veiligheid. Je moet je afvragen of je nu al wilt gaan pionieren.”

Nederland
In Nederland lijkt blockchain echter flink in opkomst. ABN Amro en Havenbedrijf Rotterdam testen samen een systeem waarin logistieke bedrijven gegevens uitwisselen via blockchain. De ING zit al enige tijd in een internationaal collectief waren de grootste 45 financiële instellingen blockchain testen. En Philips heeft een eigen blockchain-lab waarin gewerkt wordt aan een koppeling tussen de gegevens van verzekeringen, huisartsen en ziekenhuizen. Blockchain is dus voor van alles te gebruiken: in de financiële sector, in de hulpverlening en voor bijvoorbeeld contracten. Bij alles waar een transactie voor nodig is, is blockchain in te zetten.

Maar hoe ga je er zelf dan mee aan de slag? Niet alleen moet je overwegen of blockchain wel de juiste oplossing is voor je bedrijf, maar je moet volgens Frijters ook een goed beeld hebben van wat het nu eigenlijk is. “Je moet de bredere context begrijpen. Dat kun je bijvoorbeeld doen door filmpjes over blockchain te bekijken, waar het goed in wordt uitgelegd.”

Er uiteindelijk mee aan de slag gaan hoeft niet heel ingewikkeld te zijn. “Veel IT’ers hebben hier al een hobbyproject van gemaakt. Je kunt dus een mail sturen naar alle IT-collega’s om te vragen wie er kennis van heeft. Vaak heb je die kennis namelijk al aan boord.” Vervolgens is het een kwestie van overleggen over wat er mogelijk is en wat je precies wilt hebben. En voor je het weet maakt ook jouw bedrijf gebruik van blockchain.

Door Eveline Meijer. Dit artikel verscheen eerder op f5-networking.nl.